Гердэз буре вайыса… ????
1932-тӥ арын сое быдэсак янгыше уськытӥзы, кыл вӧлдӥзы, Герд Удмурт шаерез Финляндиен огазеяны тырше шуыса. Со понна сое тюрьмае пытсазы но 1933-тӥ арын ыбон сярысь пумкыл кутӥзы.
Кӧня ке дыр ортчыса, та приговорез дас арлы тюрьмае пуктонэн воштӥзы. Герд Соловки шормучъёсы ыстэмын вал. 1937-тӥ арын К. Гердэз ыбон пумысь нош ик пумкыл кутӥзы. 1937-тӥ арын 1-тӥ шуркынмонэ быдӟым удмурт кылбурчи Кузебай Герд ыбемын вал. Соин ӵош ик ыбемын куинь алнашъёс – Константин Яковлев, Михаил Тимашев, Иван Бурдюков.
Та визьмо, йӧно воргоронъёс тыршизы, удмурт интеллигенция, пе, дэмен, гижысь-пиньысь национальной ужпумъёсты ӝутон борды кутскыны кулэ шуыса. Удмурт интеллигентъёс кык кылын ик мед вераськозы но гожъяськозы. Котькуд удысын мед, пе, луозы азьветлӥсь удмуртъёс.
Арысь аре милям школаысьтымы нылпиос пырисько Гердлэн бырон нуналызлы сӥзем митингъёсы.